Ako Fakafaiakó
Fakamālō atu ʻi hoʻo loto-fiemālie ke tokoni ki he fānau ʻa e ʻOtuá ʻaki hono akoʻi e lea faka-Pilitāniá. ʻOku mau ‘amanaki pē te ke ongoʻi e ʻofa ʻa hoʻo Tamai Hēvaní mo ongoʻi ʻa e fakapapau ko hoʻo ngaahi feingá ʻokú ne faitāpuekina e moʻui ʻa e kau akó ʻi he taimí ni pea ʻi he kahaʻú.
Ke hoko ʻo lavameʻa, ʻe fie maʻu ke mahino kiate koe ʻa e taumuʻa ʻo e EnglishConnect pea mo hoʻo fatongia ʻi hono fakahoko ʻo e taumuʻa ko iá.
Ko e Hā e Taumuʻa ʻo e EnglishConnect?
ʻOku ʻikai ko ha ngaahi kalasi ako lea faka-Pilitānia angamaheni ʻa e EnglishConnect 1 mo e 2. Ko e taumuʻa ʻo e EnglishConnect ke tokoniʻi e kau akó ke:
- Fakatupulaki e tui ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi
- Hoko ko ha kau ako lavameʻa
- Fakatupulaki ʻa e taukei ʻi he lea faka-Pilitaniá ʻi ha ʻātakai ʻoku fakatefito ʻi he ongoongoleleí
ʻOku ʻoatu ʻe he EnglishConnect ha faingamālie makehe ki he kau akó ke lelei ange ʻenau lea faka-Pilitāniá ʻi ha ʻātakai ʻo e feohí mo e tuí.
ʻI hoʻo faiakó, lotua e tataki ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke ke maʻu ha mahino ki he ngaahi fiemaʻu ʻa hoʻo kau akó mo e founga ke tokoniʻi ai kinautolu ke nau lavameʻá. ʻI hoʻo teuteuʻi fakalaumālie koe mo feinga ke fai ho lelei tahá, ʻe fakalahi ʻe he Tamai Hēvani hoʻo ivi malava ko ia ke aʻusia ʻa e taumuʻa ko ʻení.
Ko e Hā Hoku Fatongiá?
Ko ho fatongia mahuʻinga tahá ke fakatupu ha ʻatākai ʻe ongoʻi ai ʻe he kau akó ʻa e Laumālié, ongoʻi ʻoku nau kau atu, pea ongoʻi loto falala te nau lava ʻo ako ʻa e lea faka-Pilitāniá ʻi he tokoni ʻa e Tamai Hēvaní.
Manatuʻi, ko e faiako moʻoní ʻa e Laumālié. Ko ho fatongiá ko hono fakatupu ha ʻātakai ʻe lava ke faiako ai ʻa e Laumālié. ʻE lava ke ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke ongoʻi ʻa e ʻofá mo e poupoú pea mo ako ke fekumi ki he tokoni ʻa e Tamai Hēvaní ke ako e lea faka-Pilitāniá.
ʻOku ʻikai fie maʻu ke ke hoko ko ha mataotao ʻi hono akoʻi ʻo e lea faka-Pilitāniá. ʻOku ʻi he ngaahi naunau ʻo e kalasí a e meʻa kotoa pē ʻokú ke fie maʻú. ʻI hoʻo fekumi ʻi he faʻa lotu ke fakahoko ʻa e fatongia ko ʻení mo fakalakalaka aí, ʻe tokoniʻi koe ʻe he Tamai Hēvaní (vakai, ʻEta 12:27).
ʻI hoʻo teuteu ke akoʻi ʻa e EnglishConnect, fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:
- Te u lava fēfē ʻo teuteu fakalaumālie?
- Te u fakaafeʻi fēfē ʻa e Laumālié lolotonga e kalasi takitaha?
- ʻE founga fēfē haʻaku tokoniʻi e tokotaha kotoa ke ongoʻi ʻoku talitli lelei ia mo maʻu ha loto-falala?
ʻE Founga Fēfē Haʻaku Lavameʻa?
ʻOku lahi ha ngaahi meʻa te ke lava ʻo fai ke tokoni ki he kau ako ʻi hoʻo kalasí ke ako ʻa e lea faka-Pilitāniá pea mo fakatupulaki ʻa e tuí. Lotua ke maʻu e fakahinohino ʻa e Laumālié ʻi hoʻo fakakaukauʻi e ngaahi fiemaʻu ʻa e kau akó mo feinga ke toe lelei ange.
Tokoniʻi e Kau Akó ke Fakaʻaongaʻi e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Akó
Te ke lavameʻa lahi taha ʻi hoʻo fekumi ki he Laumālié ke tokoni ki he kau akó ke fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku hiki atu ʻi laló. Ako ʻi he faʻa lotu ʻa e tefitoʻi moʻoni takitaha. Palani e founga te ke tokoniʻi ai ʻa e kau akó ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau ngāue fakataha ke ako ʻa e lea faka-Pilitāniá.
- Ngāue ʻaki ʻa e Tui kia Sīsū Kalaisí
- Fatongiaʻaki ʻEnau Akó.
- Feakoʻiʻaki
- Ako ʻi hono Fakahokó
Feinga ke Fakalakalaka
ʻI hoʻo feinga ʻi he faʻa lotu ke fakahoko ʻa e uiuiʻi ko ʻení, ʻe tokoniʻi koe ʻe he Laumālié ke ʻilo ʻa e founga ke lelei ange aí. Ako ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he “Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí” pea mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e akó kuo hiki atu ʻi laló. Hili e lēsoni takitaha, tuku ha taimi ke ke fakafuofuaʻi hoʻo fakalakalaká ʻo ngāue ʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení mo e “Self-Reflection Chart” ʻi he Tohi Lēsoni ʻa e Faiako EnglishConnect. Fakatokangaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke fakahoko leleí. ʻIloʻi ʻa e ngaahi tafaʻaki ʻokú ke loto ke toe lelei angé pea faʻu ha ngaahi palani pau ke fakaʻaongaʻi ai e meʻa ʻokú ke akó.
ʻI hoʻo hoko ko ha faiako EnglishConnect, ʻokú ke maʻu ha fatongia makehe ke fakatupu ha ʻātakai ʻe lava ai e kau akó ke “fekumi ki he ʻiló, ʻio, ʻi he ako pea ʻi he tui foki” (T&F 88: 118). Te ke lava ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau ngāue ʻi he tuí ke nau aʻusia ʻa e talaʻofa ʻa e Fakamoʻuí ʻa ia “ʻoku faʻa fai ʻe he ʻOtuá ʻa e meʻa kotoa pē” (Maʻake 10:27). ʻE lava ke tāpuekina ʻe he aʻusia ko ʻení ʻenau moʻuí ʻo ope atu ʻi he EnglishConnect. Falala ʻe tokoniʻi koe ʻe he Tamai Hēvaní ʻi hoʻo feinga ke maʻu ʻa e Laumālié mo fakahoko hoʻo lelei tahá. Maʻu ʻa e tui ʻe ʻoatu ʻe he Laumālié ʻa e fakahinohino ʻokú ke fie maʻú, “ʻi he momeniti ko iá” (T&F 100: 6). ʻI hoʻo fekumi ki he Laumālié mo ʻofa ki he niʻihi ʻokú ke akoʻí, te ke lava ʻo fakatupu ha ʻātakai ʻe ongoʻi ai ʻe he kau akó ʻa e Laumālié, ongoʻi ʻoku talitali lelei ia, pea maʻu ha loto-falala ʻe tokoniʻi kinautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻi hono ako e lea faka-Pilitāniá.

Ngāue ʻAki ʻa e Tui kia Sīsū Kalaisí
ʻOku fakataumuʻa ʻa e EnglishConnect ke tokoni ki he kau akó ke fakatupulaki ʻa e ngaahi taukei ʻi he lea faka-Pilitāniá ʻi ha ʻātakai ʻokú ne fakatupulaki e tui ki he Tamai Hēvaní pea mo Sīsū Kalaisi. ʻE lava ke ke tokoni ʻaki hono fakaafeʻi e kau akó ke lotu ke maʻu e meʻa-foaki ʻo e lea ʻi he ngaahi lea kehekehé pea mo ngāue ʻi he tuí ke aʻusia ʻenau ngaahi taumuʻá. Fakahaaʻi hoʻo tui ʻe lava ke tokoniʻi kinautolu ʻe he Tamai Hēvaní. Fakahaaʻi hoʻo pupoú. Tuku ha taimi lolotonga e kalasi takitaha ke ʻoange ki he kau akó ha ngaahi faingamālie ke feakoʻiʻaki mo fakahaaʻi ʻa e tuí. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusia ʻi hono maʻu e mālohi fakaivia ʻo Sīsū Kalaisí ke ikunaʻi e ngaahi faingataʻá mo aʻusia ʻenau ngaahi taumuʻá.
Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:
- Te u tokoniʻi fēfē e kau akó ke nau ngāue ʻaki ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí ʻo fakafou ʻi hono ako lea faka-Pilitāniá?
- Te u tokoniʻi fēfē kae tautautefito kiate kinautolu ʻoku ʻikai kau ki he Siasí pe ʻoku ʻikai ke maheni mo e ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisí?

Fatongia ʻAki
Koeʻuhi ke fakalakalaka, kuo pau ke fatongia ʻaki ʻe he kau akó ʻenau akó. Ko ha konga mahuʻinga ʻo e akó ʻa e kau atu ki he kalasi fakauiké. Ka neongo ia, ko e founga pē ke ako ai ha lea fakafonua ko hono akoako he ʻaho kotoa. ʻE vave ange ʻa ʻe fakalakalaka ʻa e kau ako ʻoku nau ako mo akoako fakahoko ʻa e lea faka-Pilitāniá he houa ʻe 8–10 he uiké. ʻE lava ke ke tokoni ʻaki hono fakaafeʻi e kau akó ke fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa akoako fakaʻaho pea ngāue ʻi he tui ke aʻusia ʻenau ngaahi taumuʻá. Poupouʻi e kau akó ke fakatupulaki ha ngaahi tōʻonga moʻui ʻe toluʻi he lea faka-Pilitānia he ʻaho kotoa:
- Lotu ki he meʻa-foaki ʻo e leá ʻi he ngaahi lea kehekehé.
- Lau e Tohi ʻa Molomoná
- Ngāue ʻi he tuí ke aʻusia ʻenau ngaahi taumuʻá
Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau muimuiʻi ʻenau fakalakalaká ʻi he “Ko ʻEku Palani Akoakó” ʻi muʻa ʻi heʻenau tohi lēsoní. ʻE lava ke ke toe vakaiʻi ʻi he kamataʻanga ʻo e kalasí ʻi hono ʻai ke nau lipooti ʻenau fakalakalaká ki ha kaungā ako. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ha ngaahi fakakaukau ki hono fakaʻaongaʻi ʻa e lea faka-Pilitāniá ko ha konga ʻo ʻenau ngaahi ngāue fakaʻahó. Manatuʻi, ʻe hoko ʻa e ngaahi ako lahi tahá ʻi he taimi ʻoku fatongia ʻaki ai ʻe he kau akó ke toutou ako maʻu pē mo akoako ʻi tuʻa ʻi he kalasí.
Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:
- Te u tokoni fēfē ki he kau akó ke fatongia ʻaki e akó mo akoako fakaʻaho e lea faka-Pilitāniá ?
- Te u lava fēfē ʻo tokoni ki he kau akó ke fakatokangaʻi ʻenau fakalakalaká?
- Te u tokoni fēfē ki he kau akó ke nau ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi lea ʻo e lēsoní mo e ngaahi sētesi fakatātaá kimuʻa he kalasí?
Feakoʻiʻaki
ʻE lavameʻa lahi taha ʻa e kau akó ʻi he taimi ʻoku nau fetokoniʻaki mo feakoʻiʻaki aí. ʻOku lava ke faingataʻa hono ako ha lea fakafonua, pea ʻe tokoni ki he kau akó hano maʻu ha kulupu poupoú ke kei hokohoko atu pē neongo ʻe mei ʻi ai ha taimi te nau ongoʻi loto-foʻi pe fie tukulolo ai. Ko ho fatongiá ke fakatupu ha ʻātakai ʻe ongoʻi ai ʻe he kau akó ʻoku ʻofaʻi kinautolu pea ongoʻi fiemālie ke feohi mo fepoupouʻaki. Tokoniʻi e kau akó ke feinga ke nau feohi mo fakatupulaki e ngaahi vā fetuʻutaki ʻo e falalá.
ʻOange ki he kau akó ha ngaahi faingamālie ke vahevahe ʻa e ngaahi pole ʻoku nau fehangahangai mo iá mo e meʻa ʻoku nau fai ke nau lavameʻa aí. Kumi ʻi he faʻa lotu ʻa e ngaahi founga ke tokoniʻi ʻa e tokotaha ako takitaha ke ongoʻi ʻoku fakahoungaʻi mo hoko ko e konga ʻo e kulupú, tautautefito kiate kinautolu ʻoku ʻikai kau ki he Siasí. Fakalotolahiʻi e kau akó ke nau fepoupouʻaki mo ngāue fakaetauhi kiate kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá. Fealeaʻaki mo hoʻo kau takí ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi founga lelei ke tokoniʻi ʻaki ʻa e kulupú ke kei fetuʻutaki pē lolotonga e uiké ʻo fakafou ʻi he fepōpoakiʻaki ʻa e kulupú (group messaging) pe ngaahi ʻekitivitī kehé.
Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:
- Te u tokoni fēfē ki he kulupú ke fakatupulaki ʻa e ngaahi ongo ʻo e falalá mo e fakafeohí?
- Te u tokoni fēfē ki he kau akó ke nau feakoʻiʻaki mo vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá?
- Te u tokoni fēfē ki he kau akó ke kei fetuʻutaki pē ʻi he lolotonga e uiké?

Ako ʻi Hono Fakahokó
Ko e EnglishConnect 1 mo e 2 ko ha ongo kalasi fepōtalanoaʻaki. Ko e taumuʻa ʻo ha kalasi fepōtalanoaʻaki ke ʻoange ki he tokotaha ako kotoa pē ʻa e faingamālie ke akoako lea ʻi he lahi taha ʻe ala lavá. ʻOku totonu ke lea mo feakoíʻaki ʻa e kau akó ʻiate kinautolu pē ʻi he konga kotoa ʻo e lēsoní. Fakalotolahiʻi e kau akó ke nau ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi lea ʻo e lēsoní mo e ngaahi sētesi fakatātaá kimuʻa ʻa e kalasí. ʻE tokoni ʻeni ke nau mateuteu ke toe ʻaonga ange kiate kinautolu ʻa e ngaahi ʻekitivitī fepōtalanoaʻaki ʻa e kalasí. Levaʻi lelei ho taimí koeʻuhi ke lahi taha hono fakaʻaongaʻi ʻo e taimi kalasí ki hono fakahoko ʻa e ngaahi ʻekitivitī leá ʻo tautau toko ua pe ʻi ha ngaahi kulupu iiki. ʻOku ʻoange ʻe he ngāue tautau toko uá pe fakakulupu īkí ha taimi lahi ange ki he akoakó.
Te ke ʻilo ʻokú ke lavameʻa ʻi he taimi ʻoku lava ai e kau akó ʻo fakakakato ʻiate kinautolu pē ʻa e ngaahi ʻekitivitī fepōtalanoaʻakí pea ʻoku ʻikai ke nau fie maʻu ke ngāue ʻaki ʻenau ngaahi tohí. ʻOku momou ha kau ako tokolahi ke akoako lea pea ongoʻi ilifia ke fai ha ngaahi fehālaaki ʻi muʻa ʻi he niʻihi kehé. Te ke lava ʻo tokoni ʻi hono faʻu ha ʻātakai ʻoku poupouʻi ai hono fakahoko ha meʻa ʻoku ngali fakatuʻutāmaki (risk-taking) mo ʻikai lava fakahoko. Kumi ha ngaahi founga ke fakafiefiaʻiʻaki ʻenau ngaahi feingá. Kapau ʻoku fai ʻe he kau akó ha fehālaaki, ʻoange kiate kinautolu ha ngaahi faingamālie ke ʻiloʻi ʻa e fehalākí pea tuku ke nau toe feinga pē kae ʻoua kuo nau lavameʻa. Hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga ʻi hoʻo loto-fiefia ke ʻiloʻi mo fakatonutonu hoʻo ngaahi fehālaaki ʻa koé. Tokoniʻi e kau akó ke aʻusia ʻa e fiefia ʻoku maʻu mei he ngāue ʻi he tuí ke ako ʻi hono fakahokó.
Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:
ʻE lava fēfē ke u holoki ʻa e lahi ʻo e taimi ʻoku fakamoleki ʻi he ngaahi ʻekitivitī ʻo e ngaahi foʻi leá mo e kalamá koeʻuhí ke fakaʻaongaʻi e lahi taha ʻo e taimí ʻi he ngaahi ʻekitivitī fepōtalanoaʻakí.
- ʻE lava fēfē ke u palani ʻa e ʻekitivitī takitaha ke lea ʻa e kau akó kotoa ʻi he konga lahi ʻo e taimí?
- Te u fakatupu fēfē ha ʻātakai ʻe ongoʻi malu ai ʻa e kau akó ke fai ha ngaahi fehālaaki?

Lea faka-Pilitānia
Fokotuʻu ʻa e ʻamanaki te ke lea faka-Pilitānia ʻi he kalasí, pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fai e meʻa tatau. Fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fakamatala lōloá pe ngaahi fakamatala ʻo eʻuhingá. Ngāue ʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi leá, ngaahi sētesi faingofuá, ngaahi fakaʻilonga nimá, pe ngaahi maʻuʻanga tokoni kehé ki he fetuʻutakí. ʻI he taimi ʻoku ʻi ai ai ha ngaahi fehuʻi ʻa e kau akó, fakaafeʻi ʻa e kau ako kehé ke tokoni. Fakalotolahiʻi e kau akó ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku maʻú ke maʻu ʻa e ngaahi talí (kau ai ʻa e tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó, ha tikisinalé, mo e kau kaungā-akó). Fakaʻehiʻehi mei hono liliu ʻo e meʻa kotoa pē ʻokú ke lea ʻakí. Kapau te ke ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sētesi faingofuá pea toe lau māmālie, ʻe lava ke mahino ki he tokolahi taha ʻo e kau akó ʻa e fakakaukau fakalūkufuá—ʻoua ʻe hohaʻa ke fakapapauʻi ʻoku mahino kiate kinautolu ʻa e foʻi lea kotoa pē.
Falala te ke tokoni lahi taha kiate kinautolu ʻaki hono ʻoange ha ngaahi faingamālie ke fakafanongo pea mo fetuʻutaki ʻi he lea faka-Pilitāniá. Poupouʻi e kau akó ke lea faka-Pilitānia ʻi heʻenau feohi mo koé pea mo e niʻihi kehé. Fakaafeʻi kinautolu ke nau ʻuluaki feinga ʻi he lea faka-Pilitāniá, ke ngaue ʻaki e ngaahi lea ʻoku nau ʻiló, pea ke ako mālohi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku ʻikai ke nau ʻiloʻí. Poupouʻi e kau akó ke fakaʻaongaʻi ʻa e pepa siʻisiʻi pe maʻuʻanga tokoni kehe ke hiki ai e ngaahi lea foʻoú mo e ngaahi ʻuhingá. Kapau te ke fanongo ki he kau akó ʻoku lea ʻi heʻenau lea fakafonuá, fakamanatu ange kiate kinautolu ʻi he loto-fiefia ke ngāue ʻi he tuí ke lea faka-Pilitānia! ʻOku fie maʻu ʻa e tuí ʻi he lea faka-Pilitāniá, ka ko e ngāue ʻi he tuí te ne fakaafeʻi ʻa e Laumālié ke tokoni ki he tokotaha kotoa ke akó.
Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:
- Te u lava fēfē ʻo fakapapauʻi ʻoku ou lea faka-Pilitānia he taimi kotoa pē?
- Te u tokoni fēfē ki he kau akó ke ngāue ʻi he tuí ke lea faka-Pilitāniá?
- Te u fakatupu fēfē ha ʻātakai ʻoku malu, fakafiefia, mo fakamānako ke lea faka-Pilitānia aí?
Ngaahi Nāunau Fakafaiakó
For all EnglishConnect programs, the following terms apply instead of the BYU Privacy Notice at the bottom of the page:
EnglishConnect Terms of Participation | Terms of Use | Privacy Notice